Hanzehogeschool Groningen • Rijksuniversiteit Groningen •

Essay: De emancipatie van de periferie

Op 1 november 2016 presenteerde Floris Alkemade tijdens het Rijksbouwmeestercongres The Good,The Bad en The Ugly zijn essay De Emancipatie Van De Periferie. In dit essay ageert de Rijksbouwmeester tegen de focus van planners op de stadscentra en pleit hij voor het benutten van de dynamiek en ruimte die de periferie biedt. 

In zijn conclusie stelt Alkemade het volgende:

Om de ruimtelijke dynamiek in Nederland beter te begrijpen, moet het inmiddels achterhaalde concept van een allesbepalende Randstad aan de realiteit geijkt worden. Dat kan het best door verder te kijken dan alleen de bevolkings- en bebouwingsdichtheid en door daarnaast ook een onderscheid te maken tussen enerzijds de strikt economische en anderzijds de productiekracht. Het is opmerkelijk hoe duidelijk een stedelijk middengebied zich in Nederland aftekent als er op meer terreinen gemeten wordt, zoals het gebruik, de ontwikkelkracht en de programmering, met daarbij het aantal banen dat binnen een aanvaardbare reisafstand bereikbaar is. Het is noodzakelijk om afscheid te nemen van het achterhaalde concept van de Randstad en het grotere gebied dat zich nu aftekent, in samenhang te bestuderen.

Vanuit dit besef kan nagedacht worden hoe een nieuw kabinet gevoed kan worden met ideeën over de ruimtelijke inrichting van het land. Het debat wie voor welke opgave verantwoordelijk is, kan meer richting krijgen als de complexe wisselwerking van de maatschappelijke, technische en ruimtelijke ontwikkelingen inzichtelijker wordt. Dit essay probeert daar een bijdrage aan te leveren door breder en verder vooruit te kijken. Met het herkennen van de nieuwe stedelijke configuratie die even duidelijk als ongestuurd is, wordt ook duidelijk dat er voor de gebieden binnen en buiten dit polynucleaire veld een omgekeerde agenda nodig zou moeten zijn om op de twee totaal verschillende contexten in te spelen.

Krimp is geen indicatie van een failliet maar van een natuurlijke golfbeweging waarop ingespeeld moet worden. Op de grotere, landelijke schaal vormen de relatieve vrijheid, de radicaliteit en moderniteit van de ontwikkelingen op het duidelijk legere platteland een belangrijke motor die voor vernieuwende ontwikkelingen ingezet kan worden. Het platteland als het domein waar urgente zaken als de verduurzaming van de voedselproductie en de energietransitie plaats moeten vinden. Thema’s die vragen om een combinatie van hoogwaardige technologische innovatie en veel ruimte. Iets dat het stedelijk gebied niet zal kunnen bieden. De periferie zal hier een voortrekkersrol moeten nemen.

Lees hier het hele essay De emancipatie van de periferie