Het verkleinen van regionale verschillen is wel het doel maar niet altijd het effect van cohesiebeleid in Europa. Daarvoor moet je veel meer gebiedsgericht aan het werk, per gebied kijken wat de prioriteiten zijn en hoe je dat cross-sectoraal kan aanpakken met elkaar. Ook moet er meer aandacht komen voor de gevolgen van migratie.
Meer gelijkheid en meer cohesie tussen de verschillende regio’s zijn altijd een belangrijk doel geweest van de EU. Zo is er Cohesie Beleid en zijn er diverse fondsen voor regio’s. Maar de regionale ongelijkheid wordt nauwelijks kleiner en lijkt soms zelfs toe te nemen. Hoe die ruimtelijke ongelijkheid en (on)rechtvaardigheid in Europa wel aan te pakken, was daarom de opdracht aan het internationale wetenschappelijke onderzoeksproject IMAJINE in 2017. Onlangs kwamen ze met enkele conclusies.
Vanuit Nederland namen Bettina Bock, Tialda Haartsen en Magdalena Ulceluse van de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen deel aan dit Horizon 2020 onderzoek. Op 17 mei 2022 was de slotconferentie van het project in Warschau, Polen. Op deze conferentie werden een aantal beleidsaanbevelingen gedaan voor het Europese regionale en plattelandsbeleid.
Een van de aanbevelingen is om naast de inkomens per hoofd van de bevolking, veel meer ook de toegang tot voorzieningen en kansen mee te nemen. En om bij steun aan een regio ook te kijken naar de ongelijkheid binnen een regio, en daar de steun vooral op te richten.
Ook vragen de onderzoekers aandacht voor migratie, zowel door vertrekkers als door nieuwkomers. Beide bewegingen kunnen behoorlijke invloed hebben op ontwikkelingen in de regio, zoals braindrain door het vertrek van hoger opgeleiden, maar ook verdringing op de huizenmarkt bij veel nieuwe migranten. De nieuwkomers zouden zich bij voorkeur moeten vestigen buiten de dichtbevolkte gebieden, onder voorwaarde dat de voorzieningen daar dan wel ook op deze in-migranten gericht moeten zijn.
Ook vraagt het beleidsdocument meer aandacht voor lokaal leiderschap en ontwikkeling vanuit de gemeenschap, nu worden regionale plannen nog vaak over de hoofden van de inwoners zelf gemaakt.
Voor wie meer wil lezen, ook over de mogelijke scenario’s bij gelijkblijvend of juist een veranderend beleid in de EU:
Integrative Mechanisms for Addressing Spatial Justice and Territorial Inequalities in Europe | IMAJINE Project | Fact Sheet | H2020 | CORDIS | European Commission (europa.eu)