Eind augustus nam Korrie Melis, senior onderzoeker bij het lectoraat Leefomgeving in Transitie van de Hanze, samen met lector Elles Bulder, deel aan een congres over regionale ontwikkeling dat plaatsvond op de Azoren. Hier presenteerde ze voor het project Premium_EU een paper. Een mooi moment om meer over dit project te weten te komen.  

Premium_EU, de naam verklapt het nog niet helemaal, waar gaat dit project over? 

Premium_EU is een driejarig project dat gefinancierd is door het Horizon programma van de Europese Unie. Met Europese partners van verschillende universiteiten en kennisinstellingen werken we samen om breed antwoord te krijgen op de hoofdvraag: hoe kan migratie bijdragen aan regionale ontwikkeling? 

Je noemt al even dat jullie samenwerken met verschillende partners, met welke partners werken jullie samen? 

Wij werken samen met NIDI (Netherlands Interdisciplinary Demographic Institute), The Max Planck Institute for Demographic Research, Statistics Denmark, the Centre for Demographic Study, Autonomous University of Barcelona, Nordregio (dit is een samenwerking tussen verschillende Noordelijke landen zoals Noorwegen en Zweden), Cracow University of Economics, International Institute for Applied Systems Analysis, Oslo Metropolitan University, Hacettepe University institute for Population Studies en onderzoekers van het lectoraat Leefomgeving in Transitie van de Hanze.  

Wat is de link met demografische verandering? 

In veel Nederlandse regio’s speelt migratie een belangrijke rol in bevolkingsgroei of afname. Hierbij gaat het om migratie binnen Nederland maar ook vanuit het buitenland naar Nederland. In dit project kijken we naar de bijdrage die migratie kan hebben op regio’s in Nederland. Hierbij richten we ons nadrukkelijk ook op de positieve invloed die migratie kan hebben op regio’s. Denk bijvoorbeeld aan mensen die we nodig hebben om de zorg in stand te houden.  

Als we kijken naar de partners in jullie project, speelt dit probleem ook in die landen? 

Zeker, deze ontwikkeling, ik zou het niet per sé een probleem noemen, speelt in veel landen. Sommige regio’s groeien enorm, andere stagneren of krimpen en de impact van deze ontwikkelingen onderzoeken wij in het project. 

Hoe onderzoeken jullie deze ontwikkelingen? 

In het project richten we ons op het samenspel tussen migratie, regionale ontwikkeling en beleid. Om vanuit verschillende invalshoeken zicht te krijgen op hoe migratie invloed kan hebben op regionale ontwikkelingen gebruiken we verschillende soorten kwantitatieve en kwalitatieve data. Zo ontwikkelen we grote datasets, met onder andere data over allerlei onderwerpen die raken aan regionale ontwikkeling. Deze data wordt dan getoetst met behulp van interviews met bijvoorbeeld migranten uit Turkije en Polen in verschillende landen. Hierdoor ontstaat een Europees breed beeld van de invloed van migratie op regionale ontwikkeling.  

Wat levert het project Noord-Nederland op? 

Eén van de gebieden waar wij ons op focussen is in Noord-Nederland. We gaan kijken wat de reden is dat bijvoorbeeld Turkse en Poolse migranten hier komen wonen en hoe zij bijdragen aan de samenleving. Daarnaast willen we het komende jaar zogenaamde policy labs organiseren voor beleidsmakers en onderzoekers om te zien hoe we de impact van migratie zo goed mogelijk kunnen faciliteren. Ook ontwikkelen we een dashboard voor beleidsmakers dat zeer relevant zal zijn voor Noord-Nederlandse beleidsmakers.  

Wat is het uiteindelijke doel van het project? 

Ik noemde het net al even, maar het uiteindelijke doel van het project is om een Europees regionaal beleidsdashboard te ontwikkelen waar nationale en regionale beleidsmakers mee aan de slag kunnen. In dit dashboard kun je bijvoorbeeld kijken naar aan welke beleidsknoppen je kunt draaien om regionale ontwikkeling te bevorderen.  

En het doel van dat beleidsdashboard is dan dat regionale politici met dat beleid kunnen kijken van dit probleem/uitdaging speelt hier, welk beleid kan ik daarop toepassen? 

Idealiter ja. Wij merken dat regionale ontwikkeling lang vanuit economisch perspectief is ingestoken. In dit project proberen wij het breder te trekken. Dit doen we gebaseerd op literatuur van onder meer de Britse geograaf Andy Pike. Hij schrijft dat bij regionale ontwikkeling de sociaal-culturele en natuurlijke omgeving ook belangrijk zijn om mee te nemen. Daarom nemen we in dit project ook mee hoe de leefomgeving ontwikkelt. En dan komt de vervolgvraag, hoe kan je met beleid daar invloed op uitoefenen? 

Het beleidsdashboard bestaat uit verschillende modules, kun je daar wat meer over vertellen? 

Het dashboard bestaat uit een zogenaamde mobiliteitsmodule, een module die kijkt wat de effecten van regionale ontwikkeling zijn en een zogenaamde beleidsmodule. Hierdoor moet het in theorie mogelijk zijn om te voorspellen wat voor migratie gaat plaatsvinden, wat de impact daarvan is en welk beleid bij kan dragen aan de impact van deze migratie. Het is daarmee een urgent en ook spannend project, want migratie is een vrij politiek geladen onderwerp. We hoeven maar naar het nieuws te luisteren of je hoort vooral negatieve berichtgeving over migratie. Maar migratie is erg divers, je hebt mensen die vanuit economische motieven migreren, maar je hebt ook zogenaamde lifestyle migranten zoals de pensionado’s die naar Spanje gaan. In Nederland hebben we bijvoorbeeld ook heel veel hoger opgeleide migranten. Wij kijken dus op een brede manier naar migratie.  

Hoe kunnen we van het project leren? 

Wat ik persoonlijk al geleerd heb is dat je regionale ontwikkeling heel erg breed kunt oppakken. Het is niet alleen economische ontwikkeling maar ook natuurontwikkeling en sociale ontwikkeling. Als je vanuit zo’n perspectief kijkt naar regionale ontwikkeling dan is het niet alleen een Amsterdam of Randstad die goed ‘scoort’. Maar dat juist de regio’s, zoals Groningen bijvoorbeeld, met natuurlijke kwaliteiten en wellicht een sterke sociale cohesie in dorpen, op een andere manier goed ‘scoren’. Dus dat regionale ontwikkeling erg normatief is, wat is een goede regio? Wie rust en ruimte wil, die moet echt in Groningen gaan wonen, die wordt gek in Amsterdam. En in het Premium_EU project geven we aan deze bredere benadering een invulling.