Intergenerationele armoede in de Veenkoloniën

In de pilot intergenerationele armoede inCoevorden, Emmen en Hardenberg wil men de gegroeide patronen binnen families en in een bepaaldgebied rond onderwijs, werk en inkomen doorbreken. De eerste resultaten zijnbemoedigend. In onze serie Uitgelicht! een impressie van deze aanpak, een vande projecten in de Regiodeal Zuidoost Drenthe. (tekst gaat verder onder de video)

Overerfbare armoede, ook wel ‘generatiearmoede’genoemd, is armoede die binnen families is ontstaan en generatie op generatiewordt doorgegeven. In de Veenkoloniën, een gebied dat zich over meerderegemeenten uitstrekt in de provincies Groningen en Drenthe wordt dit nu opverschillende niveaus aangepakt. De aanpak is mede gebaseerd op uitgebreid onderzoekdat door de Rijksuniversiteit Groningen is uitgevoerd.

Door Elly van der Klauw

In het tijdschrift Journal of Poverty is deze maand een uitgebreid artikel over het onderzoek van de RUG verschenenvan Sanne Visser (en mede-auteurs Arjen Edzes, Erik Merx en Sander van Lanenvan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen). In het artikel koppelen zij deuitkomsten van gesprekken met vaak meerdere generaties binnen een familie mettot nu toe verschenen literatuur over overdraagbare armoede.

In de gesprekken komt vooral naar voren datzowel de gangbare opvattingen binnen een familie als binnen de omgeving een rolspelen. “Dit is hoe wij zijn, en ook hoe men ons ziet”. Een opa met een verledenin jeugdzorg, slechte gezondheid en alcoholgebruik werkt vaak door tot in dederde generatie, waar men het dan ook moeilijk vindt om zijn leven op de rit tekrijgen. En als het gewoon is om alles op de pof te kopen, neem je dat soortgebruiken over. Tom: “Pas toen ik met een meisje uit een ‘goede’ familie omging,leerde ik dat je ook kon sparen.”

Maar ook de omgeving speelt een rol, nietalleen omdat onderlinge gebruiken worden doorgegeven in de straat, maar ookomdat soms de mogelijkheden ontbreken. Mariella: “Bij ons komt er geen bus meerna 19.00 uur dus hoe moet dat dan als je tot 21.00 uur moet werken? Mijn moedervindt het te gevaarlijk als ik dan op de fiets naar een andere bushalte ga.”

En er is een grote gehechtheid aan de eigenstraat of wijk. Samantha: ‘Toen ik naar school moest, moest ik iedere dag hierweg, gelukkig hoeft dat nu niet meer. Ik voel me hier thuis en veilig, dekinderen kunnen buiten spelen, we barbecueën met de buren.” Onderling wordenook veel diensten geleverd waar geen geld aan te pas komt, zoals een buurvrouwdie haren knipt, en een ander die spullen voor je repareert.

Bij de jongste generatie voel je diegehechtheid aan de omgeving soms knellen. Tom: “Ik was blij dat ik naar eenbreed VMBO ging, zodat ik ook daar binnen kon doorleren, en niet naar eenandere plek hoefde, dat maakte het makkelijker voor mij.”

Deresultaten uit het onderzoek worden op verschillende manieren gedeeld binnen de Alliantie van Kracht – eensamenwerkingsverband met organisaties op het gebied van welzijn, gezondheid enoverheden in dit gebied, en uitgewerkt naar trainingen of aanpassing van dewerkwijzen. De pilot in Coevorden, Emmen en Hardenberg wordt waarschijnlijk verlengd en ookuitgebreid naar andere gemeenten.