Intergenerationele armoede in de Veenkoloniën

In de pilot intergenerationele armoede in Coevorden, Emmen en Hardenberg wil men de gegroeide patronen binnen families en in een bepaald gebied rond onderwijs, werk en inkomen doorbreken. De eerste resultaten zijnbemoedigend. In onze serie Uitgelicht! een impressie van deze aanpak, een vande projecten in de Regiodeal Zuidoost Drenthe. (tekst gaat verder onder de video)

Overerfbare armoede, ook wel ‘generatiearmoede’ genoemd, is armoede die binnen families is ontstaan en generatie op generatie wordt doorgegeven. In de Veenkoloniën, een gebied dat zich over meerdere gemeenten uitstrekt in de provincies Groningen en Drenthe wordt dit nu op verschillende niveaus aangepakt. De aanpak is mede gebaseerd op uitgebreid onderzoek dat door de Rijksuniversiteit Groningen is uitgevoerd.

Door Elly van der Klauw

In het tijdschrift Journal of Poverty is deze maand een uitgebreid artikel over het onderzoek van de RUG verschenen van Sanne Visser (en mede-auteurs Arjen Edzes, Erik Merx en Sander van Lanen van de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen). In het artikel koppelen zij de uitkomsten van gesprekken met vaak meerdere generaties binnen een familie met tot nu toe verschenen literatuur over overdraagbare armoede.

In de gesprekken komt vooral naar voren dat zowel de gangbare opvattingen binnen een familie als binnen de omgeving een rol spelen. “Dit is hoe wij zijn, en ook hoe men ons ziet”. Een opa met een verleden in jeugdzorg, slechte gezondheid en alcoholgebruik werkt vaak door tot in de derde generatie, waar men het dan ook moeilijk vindt om zijn leven op de rit te krijgen. En als het gewoon is om alles op de pof te kopen, neem je dat soort gebruiken over. Tom: “Pas toen ik met een meisje uit een ‘goede’ familie om ging,leerde ik dat je ook kon sparen.”

Maar ook de omgeving speelt een rol, niet alleen omdat onderlinge gebruiken worden doorgegeven in de straat, maar ook omdat soms de mogelijkheden ontbreken. Mariella: “Bij ons komt er geen bus meer na 19.00 uur dus hoe moet dat dan als je tot 21.00 uur moet werken? Mijn moeder vindt het te gevaarlijk als ik dan op de fiets naar een andere bushalte ga.”

En er is een grote gehechtheid aan de eigen straat of wijk. Samantha: ‘Toen ik naar school moest, moest ik iedere dag hier weg, gelukkig hoeft dat nu niet meer. Ik voel me hier thuis en veilig, de kinderen kunnen buiten spelen, we barbecueën met de buren.” Onderling worden ook veel diensten geleverd waar geen geld aan te pas komt, zoals een buurvrouw die haren knipt, en een ander die spullen voor je repareert.

Bij de jongste generatie voel je die gehechtheid aan de omgeving soms knellen. Tom: “Ik was blij dat ik naar een breed VMBO ging, zodat ik ook daar binnen kon doorleren, en niet naar een andere plek hoefde, dat maakte het makkelijker voor mij.”

De resultaten uit het onderzoek worden op verschillende manieren gedeeld binnen de Alliantie van Kracht – een samenwerkingsverband met organisaties op het gebied van welzijn, gezondheid en overheden in dit gebied, en uitgewerkt naar trainingen of aanpassing van de werkwijzen. De pilot in Coevorden, Emmen en Hardenberg wordt waarschijnlijk verlengd en ook uitgebreid naar andere gemeenten.