‘Nedersaksisch dorp keert krimp’
Vrees, voorbeeld van een geslaagde dorpsontwikkeling
KKNN Across the border nam donderdag 26 juni letterlijk een kijkje over de grens. Vanuit Groningen stapte een twintigtal geïnteresseerden in een comfortabele touringcar om het Nedersaksische dorp Vrees te bezoeken. De dorpsontwikkeling wordt daar voortvarend aangepakt en levensbestendig wonen vormt het kernthema. Dat betekent onder andere dat er veel aandacht is voor ouderenzorg, een onderwerp dat met de toenemende vergrijzing ook hier in Noord-Nederland een prominente plek op beleidsagenda’s heeft.
“Het project “KKNN Across the Border” wordt mogelijk gemaakt door het Interreg-programma Deutschland-Nederland en zijn programmapartners en wordt medegefinancierd door de Europese Unie (EU).“
Door Eduard van den Hoff
[Onderaan deze pagina vindt u de presentaties van de sprekers.]
Foto’s: Harma Kaput.
Na een allerhartelijkste ontvangst door burgemeester Kleene neemt Klaus Ludden de KKNN mee in het dorpsontwikkelingsproces van Vrees. Hij is directeur van Pro-t-in en gespecialiseerd in plattelandsontwikkeling, toerisme en natuurbeleving. Een open deur wellicht, maar wil je met mensen een gemeenschappelijk, breed gedragen doel bereiken, dan is goede communicatie essentieel volgens Ludden.
Tekeningen
Ludden liet de dorpelingen thuis tekeningen maken. Zo kon zowel jong als oud kenbaar maken wat ze belangrijk vinden voor de leefbaarheid in het dorp. Daarnaast waren er diverse gespreksgroepen die onder leiding stonden van een moderator. Soms uit het dorp, zodat hij/zij met alle ins- en outs van de gemeenschap bekend was, soms van buiten het dorp zodat de moderator niet gehinderd werd door heersende dorps-sentimenten en een meer vertrouwelijke rol kon innemen.
Voortgang tonen
Om de betrokkenheid vast te houden werden onder andere excursies georganiseerd. Tijdens een dorpsmarkt legde men gezamenlijk de dorpsgeschiedenis vast. Een online platform bevorderde de transparantie en toonde de voortgang van de processen. Kleinschalige projecten werden snel uitgevoerd zodat bewoners ook snel resultaten konden zien.
Belangrijk om snel resultaten te laten zien
Ontmoeten
Waartoe heeft de dorpsdialoog nu geleid? Het dorpscentrum is gezelliger gemaakt met zitbanken en groen. In het dorpspark zijn kinderspeeltoestellen geïnstalleerd en is een jeu-de-boulesbaan aangelegd zodat verschillende generaties elkaar in het park ontmoeten. Het nieuwe dorpshuis vormt ook een belangrijk trefpunt voor de dorpelingen. Een door vrijwilligers gerunde dorpswinkel komt tegemoet aan een langgekoesterde wens vanuit het dorp en zelfs het kerkhof kreeg een upgrade met zitbanken en dergelijke zodat het een prettige ontmoetingsplek is geworden. Oude gebouwen werden gerevitaliseerd en kregen een herbestemming, bijvoorbeeld als museum.
Florerend bedrijventerrein
Om het dorp aantrekkelijk te houden voor jonge gezinnen bezit Vrees een goede kinderopvang (in samenwerking met de kerk) en een basisschool. De gezondheidszorg is gewaarborgd met een eigen dorpsarts en gezondheidscentrum. Sportfaciliteiten zijn er volop voorhanden en een bloeiend verenigingsleven biedt volop mogelijkheden voor een aantrekkelijke vrijetijdsbesteding. Voor werk lijken de bewoners niet te hoeven verhuizen; er ligt een florerend bedrijventerrein net buiten de dorpskern.
Langer fit
Burgemeester Kleene neemt na de pauze het stokje over van Ludden en legt uit dat ‘een leven lang wonen’ een belangrijk thema is in zijn dorp. Voor ouderen die nog zelfstandig kunnen wonen zijn speciaal barrière-vrije woningen ontwikkeld met veel domotica. Is zelfstandig wonen niet meer mogelijk, dan biedt het tehuis voor ouderen een gerieflijk onderdak waar zij hulp en zorg krijgen van vrijwilligers en professionals. Sport, dans, wandelen in de dement-vriendelijke tuin en ‘zelfbediening’ houdt de ouderen langer fit. Blijven deelnemen aan de gemeenschap is belangrijk, daarom zijn de seniorenvoorzieningen in het dorpscentrum gesitueerd. Verder organiseren de dorpsverenigingen regelmatig speciale activiteiten voor de ouderen.
Bureaucratie
Hoe financiert Vrees al deze voorzieningen, wil een toehoorder graag weten. Subsidie, opbrengsten uit een windmolenpark en belastingen zorgen voor de benodigde inkomsten luidt het antwoord. Bureaucratie wil nog wel eens een hindernis vormen bij het aanvragen van financiering, maar onze projectvoorstellen komen niet uit de lucht vallen en we kunnen ze goed onderbouwen, aldus Kleene.
‘Onze projecten komen niet uit de lucht vallen’
Groei
Tot slot meldt een trotse burgemeester dat zijn dorp demografieprijzen in binnen- en buitenland heeft gewonnen. Ook heeft hij een aantal ministers, bondspresidenten en buitenlandse delegaties mogen rondleiden door het dorp. Nu is het de beurt aan het KKNN voor een excursie langs de diverse voorzieningen. Stuk voor stuk zijn het inspirerende voorbeelden die de leefbaarheid van het dorp versterken. Het groeiende inwonersaantal spreekt boekdelen: dat nam toe van 1.100 inwoners in 1987 naar 2.100 in 2023!
